Ukubetha ngenaliti: Kufuneka wenze ntoni xa kunokwenzeka ingozi

Umxholo

• Umngcipheko ophambili wentonga yenaliti
• Uyiphepha njani intonga yenaliti

Intonga yenaliti yingozi enkulu kodwa exhaphakileyo edla ngokwenzeka esibhedlele, kodwa inokwenzeka yonke imihla, ngakumbi ukuba uhamba unganxibanga zihlangu esitratweni okanye kwiindawo zikawonke-wonke, njengoko kusenokubakho inaliti elahlekileyo.

Kwiimeko ezinjalo, into ekufuneka uyenzile yile:

1. Hlamba indawo ngesepha namanzi. Imveliso yokubulala iintsholongwane nayo ingasetyenziswa, nangona kunjalo, uphononongo lubonisa ukuba oku akubonakali ngathi kunciphisa umngcipheko wokufumana isifo;
2. Chonga ukuba inaliti yayikhe yasetyenziswa na ngaphambili ngumntu onokuba nesifo esosulelayo. Ukuba oku akunakwenzeka, kufuneka kuthathelwe ingqalelo ukuba kusetyenziswa inaliti;
3. Yiya esibhedlele ukuba inaliti ibikhe yasetyenziswa ngaphambili, ukwenza uvavanyo lwegazi kunye nokuchonga nasiphi na isigulo ekufuneka sinyangwe.

Ezinye izifo zinokuthatha iinyanga ezimbalwa ukuba zichongwe kuvavanyo lwegazi, ke, kuyacetyiswa ukuba uye esibhedlele ukuphinda uvavanyo emva kweeveki ezi-6, iinyanga ezi-3 kunye neenyanga ezi-6, ngakumbi ukuba iimvavanyo bezisoloko zingenayo.

Ngexesha lokufuneka kweemviwo, kukwacetyiswa ukuba uthathe amanyathelo okuthintela ukudlulisela isifo kwabanye abantu, ngakumbi ngokusebenzisa iikhondom xa usabelana ngesondo.

Umngcipheko ophambili wentonga yenaliti

Zininzi iintsholongwane ezinokudluliselwa ngenaliti, nokuba ayikasetyenziswa, kuba inokuhambisa iintsholongwane ezikhoyo emoyeni ngqo kwimithambo yegazi.

Nangona kunjalo, ezona meko zinobungozi zenzeka xa inaliti sele isetyenziswe ngomnye umntu, ngakumbi xa imbali yabo ingaziwa, njengoko kunokubakho ukuhanjiswa kwezifo ezinje nge-HIV kunye ne-hepatitis B okanye u-C.

Jonga iimpawu zeHIV, iHepatitis B okanye iHepatitis C ezinokuvela.

Uyiphepha njani intonga yenaliti

Ukuthintela intonga yenaliti ngengozi, kufuneka kuthathelwe ingqalelo ekhethekileyo, enje:

• Kuphephe ukuma ngeenyawo esitratweni okanye kwiindawo zikawonke-wonke, ngakumbi engceni;
• Lahla iinaliti kwisitya esifanelekileyo, kwimeko apho kuya kufuneka uyisebenzise ekhaya ukwenza i-insulin, umzekelo;
• Hambisa isikhongozeli senaliti kwikhemesti nanini na xa i-2/3 igcwele;
• Kuphephe ukuxhuma inaliti esele isetyenzisiwe.

Ezi nyathelo zibaluleke ngokukodwa kubaqeqeshi bezempilo, kodwa nakubantu abadibana rhoqo neenaliti ekhaya, ngakumbi kwimeko yonyango lwesifo seswekile, nge-insulin, okanye kulawulo lwe-heparin.

Abantu abasemngciphekweni wokuba nentonga yenaliti ngengozi kubandakanya abaqeqeshi bezempilo, iingcali zelebhu zaseklinikhi kunye nabanonopheli babantu abanezigulo ezinganyangekiyo, ngakumbi isifo seswekile okanye iingxaki zentliziyo.